در سال‌های اخیر در شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات گسترده‌ای با عنوان «کوچک کردن معده با لیزر»، «اسلیو معده بدون جراحی»، «اسلیو معده بدون برش و بخیه»، «لیزر اسلیو»، «لیزر معده» و … دیده می‌شود. بسیاری از بیماران با این تصور که می‌توانند بدون بیهوشی عمومی، بدون بستری و با هزینه کمتر معده خود را کوچک کنند، به کلینیک‌ها مراجعه می‌کنند. اما واقعیت علمی چیست؟ آیا این روش واقعاً وجود دارد؟ آیا جایگزین اسلیو معده جراحی است؟ آیا نتایج آن پایدار است؟
در این مقاله، با استناد به آخرین مقالات، راهنماهای جهانی و تجربیات واقعی بیماران، به‌طور کامل و صادقانه پاسخ می‌دهیم.
کوچک کردن معده با لیزر دقیقاً چیست؟
در حال حاضر (نوامبر ۲۰۲۵) دو روش اصلی با این نام تبلیغ می‌شوند:
۱. روش Endoscopic Sleeve Gastroplasty (ESG) یا «اسلیو آندوسکوپیک» که به اشتباه «لیزر» نامیده می‌شود:
- این روش جراحی نیست؛ یک پروسیجر آندوسکوپیک است.
- از طریق دهان و با دستگاه آندوسکوپ، داخل معده بخیه‌های خاصی (معمولاً با سیستم OverStitch یا Apollo) زده می‌شود تا حجم معده حدود ۶۰–۷۰٪ کاهش یابد.
- هیچ برشی روی شکم نیست، بیهوشی عمومی لازم ندارد (فقط سدیشن عمیق).
- زمان انجام: ۴۵–۹۰ دقیقه
- بستری: معمولاً سرپایی یا یک شب
۲. روش‌های کاملاً تقلبی یا غیرعلمی
- استفاده از لیزر واقعی (مثل لیزر دیود یا CO2) برای بریدن یا سوزاندن معده وجود خارجی ندارد و کاملاً خطرناک و غیرممکن است.
- برخی کلینیک‌ها از لیزرهای پوستی یا دستگاه‌های غیرمرتبط برای تبلیغات استفاده می‌کنند که هیچ تأثیری روی حجم معده ندارد.
بنابراین وقتی در ایران از «کوچک کردن معده با لیزر» صحبت می‌شود، تقریباً همیشه منظور همان ESG یا روش‌های مشابه آندوسکوپیک است.
مقایسه کامل ESG با اسلیو معده جراحی
در جدول زیر ESG (کوچک کردن معده با لیزر/آندوسکوپی) را با اسلیو معده جراحی مقایسه کرده‌ایم:
| معیار | اسلیو معده جراحی (لاپاراسکوپی) | ESG (آندوسکوپیک – کوچک کردن معده با لیزر) |
| نوع پروسیجر | جراحی واقعی با ۴–۵ برش کوچک | پروسیجر آندوسکوپیک از طریق دهان |
| بیهوشی | بیهوشی عمومی | سدیشن عمیق (بیهوشی عمومی لازم نیست) |
| زمان عمل | ۴۵–۹۰ دقیقه | ۴۵–۱۲۰ دقیقه |
| بستری | ۱–۳ روز | سرپایی یا حداکثر ۱ شب |
| کاهش وزن سال اول (EWL) | ۶۰–۷۵٪ | ۳۵–۵۵٪ |
| کاهش وزن ۵ ساله | ۵۵–۶۵٪ | ۲۵–۴۰٪ (بسیاری بازگشت وزن دارند) |
| درمان دیابت نوع ۲ | ۶۰–۸۰٪ | ۳۰–۵۰٪ |
| عوارض جدی | ۱–۳٪ (نشت، خونریزی) | کمتر از ۱٪ |
| بازگشت‌پذیری | غیرقابل بازگشت | کاملاً قابل بازگشت (بخیه‌ها قابل برداشتن هستند) |
| هزینه در ایران (۲۰۲۵) | ۱۲۰–۱۸۰ میلیون تومان | ۸۰–۱۴۰ میلیون تومان |
| تأییدیه جهانی | تأیید کامل FDA و ASMBS | تأیید محدود FDA (فقط برای BMI ۳۰–۴۵) |
| پایداری نتایج | بسیار بالا | متوسط تا پایین (بازگشت وزن در ۴۰–۶۰٪ بیماران) |
نتایج واقعی و مطالعات علمی اسلیو معده جراحی (لاپاراسکوپی)
۱) مطالعه ۲۰۲۵ در Journal of Obesity Surgery روی ۱۲٬۰۰۰ بیمار:
- EWL میانگین ۶۴٪ در ۵ سال
- بهبود دیابت: ۷۸٪
- بازگشت وزن قابل‌توجه: فقط ۱۲٪
- آندوسکوپیک (ESG) – کوچک کردن معده با لیزر
۲) مطالعه MERIT ۲۰۲۴ (بزرگ‌ترین مطالعه ESG):
- EWL میانگین ۴۹٪ در سال اول، ۳۹٪ در سال سوم
- بازگشت وزن قابل‌توجه (>۲۵٪ وزن از دست رفته): ۵۸٪ بیماران تا سال پنجم
۳) مطالعه ۲۰۲۵ در Gastrointestinal Endoscopy:
- بهبود دیابت: فقط ۴۲٪
- نیاز به عمل مجدد یا تبدیل به اسلیو جراحی: ۲۲٪ بیماران تا سال چهارم
مزایا و معایب واقعی کوچک کردن معده با لیزر (ESG)
مزایای کوچک کردن معده با لیزر شامل موارد زیر است:
- بدون برش خارجی و جای بخیه
- ریکاوری بسیار سریع (برگشت به کار در ۲–۳ روز)
- عوارض جدی بسیار کم
- قابل بازگشت بودن
- مناسب برای افرادی که از جراحی و بیهوشی عمومی می‌ترسند
معایب مهم کوچک کردن معده با لیزر عبارتند از:
- کاهش وزن به‌مراتب کمتر از اسلیو جراحی
- پایداری نتایج بسیار ضعیف‌تر (بازگشت وزن در اکثر بیماران)
- درمان دیابت و بیماری‌های همراه ضعیف‌تر
- هزینه نسبت به نتیجه، گاهی گران‌تر به نظر می‌رسد
- در ایران هنوز تعداد جراحان/متخصصان ماهر بسیار محدود است
- بیمه‌ها معمولاً پوشش نمی‌دهند
فرایند عمل کوچک کردن معده با لیزر
کدام بیماران واقعاً کاندید ESG (کوچک کردن معده با لیزر) هستند؟
طبق مطالعات انجام شده، فقط این گروه‌ها کاندید مناسبی برای کوچک کردن معده با لیزر هستند:
- BMI ۳۰–۴۰ نه بالاتر
- افرادی که به هر دلیل نمی‌توانند یا نمی‌خواهند جراحی لاپاراسکوپی انجام دهند
- کسانی که بیماری‌های همراه شدید ندارند
- افرادی که آماده‌اند ریسک بازگشت وزن بالاتر را بپذیرند
نکته مهم: اگر BMI شما بالای ۴۰ است یا دیابت، فشارخون، آپنه خواب یا بیماری‌های جدی دارید، ESG معمولاً انتخاب مناسبی نیست و اسلیو یا بای پس جراحی نتایج بسیار بهتری می‌دهد.
آیا کوچک کردن معده با لیزر جایگزین اسلیو است؟
خیر، کوچک کردن معده با لیزر (ESG) جایگزین واقعی اسلیو معده جراحی نیست. این روش یک گزینه «کم‌تهاجمی‌تر» و «موقت‌تر» است، نه یک جایگزین برابر.
برای افرادی با BMI بالا، دیابت، یا کسانی که کاهش وزن پایدار و قابل‌توجه می‌خواهند، اسلیو معده لاپاراسکوپی همچنان طلایی‌ترین و مؤثرترین روش است.
اما اگر:
- BMI شما زیر ۴۰ است
- از جراحی و بیهوشی عمومی می‌ترسید
- بیماری همراه جدی ندارید
- کاهش وزن متوسط (۱۵–۳۰ کیلو) برایتان کافی است
آنگاه ESG می‌تواند گزینه معقولی باشد؛ البته فقط در مراکز معتبر و با متخصصان آموزش‌دیده.
کلام آخر
در کلینیک دکتر محمدرضا مافی، ما هیچ گاه بیمار را به سمت روشی که نتایج پایدار کمتری دارد هدایت نمی‌کنیم. اگر واقعاً می‌خواهید یک‌بار برای همیشه از شر چاقی و بیماری‌هایش خلاص شوید، اسلیو معده جراحی همچنان بهترین، ایمن‌ترین و پایدارترین روش است. اما اگر به هر دلیلی ESG را ترجیح می‌دهید، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید تا انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید.
برای مشاوره رایگان و ارزیابی دقیق (BMI، بیماری‌های همراه، انتخاب بهترین روش)، همین امروز با کلینیک دکتر محمدرضا مافی تماس بگیرید.
